De gemeente Amsterdam wil bestaande vergunningen voor boten langer dan 14 meter intrekken en opnieuw verdelen. Tegelijkertijd wordt de markt voor boten tot 14 meter vrijgegeven. Om te bepalen wie wel en wie niet een vergunning krijgt toebedeeld heeft Waternet een aantal criteria bedacht, waaronder ‘maximale vaartijd’ en ‘lengte vaartuig’. Op het eerste gezicht twee logische criteria, maar schijn bedriegt. Deze twee criteria zullen een averechts effect hebben en zorgen voor minder efficiënt gebruik van het water, een hogere prijs en minder keuzevrijheid voor de consument en zetten de ondernemer onder druk.
Minder efficiënt gebruik van het water
Het lijkt misschien geen logische redenering voor iemand die zelf niet dagelijks op de grachten te vinden is, maar 10 grote boten zorgen voor een vlottere doorvaart dan 50 kleine bootjes.
Ten eerste is de wendbaarheid van boten sterk afhankelijk van voorstuwing, de schroef, de boegschroef, het roerwerk en de vaardigheden van de schipper. Dit is bij grote boten beter op orde dan bij kleine boten. Onderzoek van Dr. Ir. H.J. de Koning Gans van de TU-Delft bewijst dat de lengte van een vaartuig van ondergeschikt belang is bij het beoordelen van de wendbaarheid.
Ten tweede zal de vraag om te varen op de grachten de komende jaren sterk toenemen. Door korte boten met een korte vaartijd te stimuleren kunnen er straks minder mensen op de vergunde boten vervoerd worden. Dit terwijl er juist een groei van de vervoerscapaciteit nodig is om de stijgende vraag op te vangen. Het tekort wordt dan opgevangen door meer korte boten, wat zorgt voor meer vaarbewegingen. Zeker gezien er meer boten van hun ligplaats naar de opstaplocatie moeten varen en van de afstaplocatie terug naar hun ligplaats. Meer vaarbewegingen leidt ook tot minder efficiënt gebruik van de benodigde energie voor de voorstuwing en is dus minder ‘groen’.
Ten derde hebben alle boten die in de vaart worden gebracht om de vervoerscapaciteit op te vangen een ligplaats nodig. De huidige infrastructuur is hier niet op ingericht.
Hogere prijs en minder keuzevrijheid voor de consument
Het criterium ‘maximale vaartijd’ betekent dat boten niet meer dan een bepaald aantal uren op de grachten mogen varen. Voor de ondernemer betekent dit dat in minder tijd dezelfde vaste kosten gedekt moeten worden. Dit zal ertoe leiden dat de tarieven stijgen en dat is nadelig voor de consument. Ook de beperking van de vervoerscapaciteit (het aanbod) bij een toenemende vraag zorgt ervoor dat de prijs omhoog gaat.
Ook de keuzevrijheid voor de klant wordt sterk beperkt. Een klant wil namelijk met zijn gehele gezelschap varen en niet zijn gezelschap over meerdere boten verdelen. Als een klant op basis van bijvoorbeeld prijs en kwaliteit kiest voor een boot kan het zijn dat de exploiterend ondernemer deze klant moet weigeren op basis van zijn vaartijdbeperking. De klant moet als gevolg van deze overheidsinmenging gedwongen uitwijken naar een alternatieve boot met een slechtere prijs-/kwaliteitverhouding.
De ondernemer onder druk
Als laatste is het van belang te benadrukken dat de ruimte om verantwoord te ondernemen flink wordt beperkt door het criterium ‘maximale vaartijd’. Zo zijn de maatregelen slecht voor investeringen en innovatie en het behouden van een flexibele vloot.
De beperking van de maximale vaartijd en dus de beperking van de verdiencapaciteit zet de mogelijkheden voor investeringen in onderhoud, veiligheid en innovatie onder druk. Ook de beperkte tijd van 10 jaar waarin je in de toekomst zeker bent van een vergunning is een te korte termijn voor een gunstig investeringsklimaat.
Amsterdam is gebaat bij een gevarieerde vloot die breed inzetbaar is, niet bij boten die een groot deel van de dag werkeloos aan de kade liggen. De gemeente kan niet voorzien hoe de markt zich in de komende 15 jaar zal ontwikkelen en hoe de inzet van de vloot daar op deugdelijke wijze invulling aan kan geven. Het in 2015 opleggen van een maximale vaartijd voor de periode 2020-2030 neemt in dit kader grote risico’s met zich mee. Ondernemers moeten de mogelijkheid hebben om in te kunnen spelen op de dynamiek van de markt.
Tot slot is het hanteren van het criterium ‘lengte vaartuig’ discriminatoir ten opzicht van bestaande exploitanten. Zij zijn immers gebonden aan hun huidige vaartuig terwijl een nieuwe exploitant in zijn aanvraag rekening kan houden met dit criterium.
Waternet wordt kennelijk beheerst door medewerkers die niet willen weten waar het over gaat. Enerzijds laten ze alles toe, en geven ze bepaalde ondernemers alle ruimte, terwijl anderszijds een gigantische wildgroei heerst van oncontroleerbare aanwas van “zwart vervoer” over de hoofdstedelijke waterwegen. De vloot van Bastiaan bestaat uit fraaie klassieke schepen waar velen onvergetelijke en plezierige uren heeft doorgebracht, inclusief Haagse politici, hogere Amsterdamse bestuurders en internationaal erkende grootheden. Waternet is een apparaat met oogkleppen voor.
Spijtig.
Met grachtengroet,
Peter van Dijk